زادروز جلال‌الدین همایی
تاریخ انتشار: ۱۳ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۵۵۴۸۵
همایی شاعری کم‌گوی و گزیده گوی بود. آنچه گفته است نمونه بسیار خوبی از شعر فارسی به سبک گذشتگان است علاوه بر آن انسانی انعطاف‌پذیر بود، اما وقتی پای مصلحتی از مصالح مملکت به‌ویژه امور فرهنگی، به میان می‌آمد، سختگیر و بی‌گذشت بود.
به گزارش خبرنگار ایمنا، امروز _سه‌شنبه سیزدهم دی‌ماه_ مصادف با زادروز و درگذشت مشاهیر و بزرگان مجموعه تاریخی تخت فولاد است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
جلال‌الدین همایی فرزند میرزا ابوالقاسم محمدنصیر طرب، متولدسیزدهم دی‌ماه ۱۲۷۸ ش، پژوهشگر، ادیب، فقیه، فیلسوف، منجم، مجتهد، مورخ، شاعر متخلص به «سنا» است. تحصیلاتش را نزد پدر و سپس در مدرسه قدسیه سپری کرد و پس‌ازآن مدت ۲۰ سال در مدرسه نیم آور مشغول تحصیل علوم اسلامی شد.
از اساتیدش میرزا حسن قدسی، شیخ محمد حکیم خراسانی، میر محمدصادق خاتون‌آبادی، میرزا احمد اصفهانی، سید محمدباقر درچه ای، میرزاعلی آقا شیرازی وحاج آقا رحیم ارباب است. دوران تحصیل وی همراه با تهیدستی و ریاضت و مناعت طبع بود. تنها راه امرارمعاش برای او کتابت بود و از قبول وجوهات شرعیه دوری می‌جست.
در دوران تحصیل چند اجازه روایت و اجتهاد از علما و مراجع تقلید ازجمله شیخ محمدحسین فشارکی، سید محمد نجف‌آبادی و شیخ مرتضی آشتیانی دریافت کرد. پس از تحصیل به تدریس در مدارس و سپس در دانشگاه پرداخت و شاگردان بسیاری تربیت کرد. از وی تألیفات زیادی به یادگار مانده است. همچنین تصحیح بسیاری از کتب و مقدمه فاضلانه و مبسوط بر کتب مختلف، چاپ مقالات علمی و ادبی زیاد در روزنامه‌ها و مجلات از دیگر فعالیت‌های استاد است.
جلال‌الدین همایی در سال ۱۳۰۰ ش به‌نظام آموزشی جدید پیوست و ابتدا به تدریس در مدرسه صارمیه اصفهان پرداخت. سپس در سال ۱۳۰۷ ش به تهران آمد و از طرف وزارت معارف وقت عهده‌دار تدریس فلسفه و ادبیات در تبریز گردید. همایی درسال ۱۳۱۰ ش به تهران منتقل شد و در دارالفنون، دبیرستان نظام و دانشکده افسری به تدریس ادبیات پرداخت.
وی پس از تأسیس دانشگاه تهران به این دانشگاه دعوت شد و سال‌ها در دوره دکتری دانشکده‌های حقوق و ادبیات تدریس کرد و مدتی نیز عضو فرهنگستان ایران بود. استاد همایی دو دوره نیز به دعوت دانشگاه‌های بیروت و لاهور در این دانشگاه‌ها تدریس نمود که با استقبال محافل علمی این کشورها مواجه شد.
همایی شاعری کم‌گوی و گزیده گوی بود. آنچه گفته است نمونه بسیار خوبی از شعر فارسی به سبک گذشتگان است. از نمونه اشعار استاد در ۴۰ بیت با خط نستعلیق حسن زرین خط و حجاری شعبان پورجعفری در ضلع جنوبی داخل آرامگاه فردوسی بر روی دو لوح مرمرسنگی حک‌شده است. قصیده‌ای را که در رثای ملک‌الشعرای بهار ساخته است می‌توان در شمار برگزیده‌ترین قصاید زبان فارسی دانست. ابیاتی از این قصیده:
زائد اندر ناقص و بی‌انتها در منتها / خود تو گویی در نگنجد من ندارم استوار
زان که در مرگ ملک استاد استادان نظم / خود به صد حسرت عیان دیدم به چشم اعتبار
در دو گز چلوار پیچیدند فضلی بی‌کران / در بدستی خاک جا دادند بحری در کنار
همایی، همان‌گونه که در علوم عقلی و نقلی از نوادر روزگار خود بود، سجایای اخلاقی و فضائل معنوی بسیاری نیز داشت. وی روحی حساس و دلی آکنده از عشق به خدا داشت، در برخورد با دیگران بسیار منصف و مؤدب بود. به خاندان و استادان خود احترام فوق‌العاده می‌گذاشت و انسانی قدرشناس و به‌دوراز آلایش‌های دنیوی بود. بزرگ‌ترین ویژگی اخلاقی وی حب الهی بود. تجلی این عشق الهی را در آثار وی به‌خوبی می‌بینیم. به قرائت قرآن و مطالعه و تفسیر آن سخت علاقه‌مند بود. یکی دیگرازخصلت های همایی، بی‌توجهی به مال‌ومنال دنیا و جاه و جلال آن بود.
همایی انسانی انعطاف‌پذیر بود، اما وقتی پای مصلحتی از مصالح مملکت به‌ویژه امور فرهنگی، به میان می‌آمد، سختگیر و بی‌گذشت بود. مخالفت سرسختانه وی با تغییر خط از فارسی به لاتین، نمونه‌ای از جدیت‌های همایی بود. در مسائل علمی نیز تعارف‌بردار نبود و همیشه می‌گفت: «با این سه معنی که اتفاقاً هر سه با حرف (ع) شروع می‌شوند، شوخی نکنید. علم، عشق و عرفان».
برخی از آثارش «تاریخ اصفهان» که تاکنون ۹ جلد آن چاپ‌شده است، «تاریخ ادبیات ایران»، «تصوف در اسلام»، «شعوبیه»، «غزالی نامه»، «احوال خواجه‌نصیرالدین طوسی»، «آسمان و زمین»، «مختاری نامه» و «مولوی نامه» است. از نمونه کتب تصحیح‌شده استاد همایی آثاری همچون تصحیح «دیوان عثمان مختاری»، تصحیح «التفهیم لاوائل التنجیم» ابوریحان بیرونی، «ولدنامه» و تصحیح «اخلاق ناصری» را می¬توان اشاره کرد. این استاد بزرگ در تهران چشم از جهان فروبست و پیکرش را در گلستان شهدا به خاک سپردند.
تاریخ اصفهان: تألیف جلال‌الدین همایی. استاد همایی در سال ۱۳۰۸ ش تألیف کتابی را در باب تذکر رجال و دانشمندان اصفهان، از قدیم تاکنون، آغاز کرد و آن را «دانشمندان اصفهان» نامید. همان‌طور که در سخنرانی خود در دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان، گفته بود، پس از شروع کار، دریافت که ترجمه حال رجال و دانشمندان اصفهان، نیازمند ضبط مطالب تاریخی و جغرافیایی است. ازاین‌رو دامنه کار را گسترش داد و به تاریخ و جغرافیای اصفهان ازجمله ابنیه و عمارات و آثار تاریخی این شهر پرداخت.
این کتاب به همین موضوعات ختم نشد، بلکه دامنه شمول موضوعاتش به اسامی قری و قصبات و ابنیه و عمارات و زبان و ادبیات و رسوم و عادات و خانواده‌ها و رجال معروف و دیگر خصوصیاتی که در تاریخ کامل و جامعی از اصفهان به کار می‌آید، کشیده شد.
به‌این‌ترتیب، کتاب را «تاریخ اصفهان» نامیدند که تاکنون چند جلد از آن، به کوشش دخترش ماهدخت بانو، مدون و منتشرشده است. قسمتی از مطالب این کتاب بزرگ، از متن مستندات مهم تاریخی و ادبی استخراج‌شده و قسمتی دیگر ازجمله مزارات و دیه‌های اطراف اصفهان و آثار باستانی نتیجه مشاهدات عینی ایشان است. این مجموعه ارزشمند، تعریف و تمجید بسیاری را برانگیخته به‌گونه‌ای که علامه محمّد قزوینی دربارة این کتاب گفته است: «به نظر من اگر وزارت معارف دست‌به‌کار چاپ این کتاب شود و پس‌ازآن در وزارتخانه و همه سازمان‌های تابعه آن را ببندند، وزارت معارف، آن خدمتی را که باید به ایران انجام دهد، انجام داده است.»
استاد همایی، خود دربارة این کتاب و رنج و زحمتی که برای آن متحمل شده است، بسیار گفته و نوشته است. در سال‌هایی که از اصفهان به تهران آمده بود، یا چهار سالی که در تبریز به خدمت معارف می‌گذراند، یادداشت‌های ارزشمند این کتاب که آن‌ها را با خون‌دل فراهم کرده بود، در چند نوبت گم شد یا به سرقت رفت و یا طعمة موش و موریانه گردید، اما هیچ‌یک از این حوادث او را از ادامه کار دلسرد و ناامید نکرد. به جست‌وجوی یادداشت‌های گم‌شده پرداخت و برخی از آن‌ها را که فروخته بودند و به چنگ نااهلان افتاده بود، باتحمل مرارت بسیار خریداری کرد و آنچه را که به دست نیامد، دوباره موردتحقیق و بررسی قرارداد.
بد نیست بخشی از یادداشت‌های استاد درین باره را از زبان خود ایشان بخوانیم: «…در تمام این سنوات خواه در تبریز و خواه در تهران، همه‌ساله تعطیلات دوسه ماهة تابستان را به اصفهان می‌آیم و به عشق اصفهان از هرکجا هست سفر می‌کنم. ابنیة تاریخی اصفهان را همه‌ساله زیارت و تغییراتی را که در آن‌ها راه‌یافته است، ثبت می‌کنم. قسمتی از تحقیقات را که جز در خود شهر میسر نیست، در این چندماهه در اصفهان و باقی را در تهران انجام می‌دهم. هرقدر پیش‌تر می‌روم عظمت تاریخی این شهر کهن‌سال بیشتر بر من متجلی می‌گردد؛ یقین دارم که جز به تأیید آسمان بر مقصود ظفر نخواهم، یافت عجالهً کاری می‌کنم. "اگر مراد نیابم به‌قدر وسع بکوشم" و امید ندارم که عمر و اجلم به تمام کردن این مقصود وفا کند: "عاقبت تو رفت خواهی ناتمام / کارهایت ابتر و نان تو خام". اندازه رنج و مشقتی که تا امروز بر سر این منظور متحمل شده‌ام، دفتری جداگانه می‌خواهد: "حال شب‌های مرا همچو منی داند و بس / توجه دانی که شب سوختگان چون گذرد". برای خواندن یک کتیبه و کشف یک سنگ‌لوح تاریخی، بسی راه‌ها پیموده، آفتاب و گردوخاک‌ها خورده، بقعه‌های مخروبه را با دست و آستین رُفته و روزها برین منوال زحمت‌کشیده‌ام تا اثری تاریخی کشف کرده، نتیجه را برای خوانندگان در دفاتر ثبت نموده‌ام. بسیاری از ابنیه را ده بیست بار وارسی و نتیجه را یادداشت کرده‌ام».
کد خبر 631100منبع: ایمنا
کلیدواژه: جلال الدین همایی آثار جلال الدین همایی تخت فولاد مشاهير تخت فولاد شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق جلال الدین همایی استاد همایی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۵۵۴۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نام‌گذاری معبر ورودی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان به‌نام «استاد فروغی»
سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: در صدوسی‌امین جلسه شورای اسلامی شهر اصفهان، دو فوریت و اصل لایحه نام‌گذاری معبر ورودی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان به‌نام مؤسس مجموعه استاد فروغی تصویب شد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، علی صالحی امروز _یکشنبه نهم اردیبهشت_ در صدوسی‌امین جلسه شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگوی خبری با تشریح مصوبات جلسه علنی اظهارکرد: جلسه امروز مصادف بود با نهم اردیبهشت روز ملی شوراهای شهر و روستا و بیست و پنجمین سالگرد آغاز به کار شوراهای شهر و روستا در کشور از سال ۱۳۷۸ تا کنون که به این مناسبت در خدمت استاندار اصفهان، فرماندار، رئیس شورای اسلامی استان بودیم.
وی ادامه داد: جلسه خوبی به جهت تقویت تعاملات میان شوراها و مدیریت استان برگزار شد، امیدواریم بهانه‌ای برای توسعه همکاری و هم افزایی به نفع مردم شهر و روستا در استان اصفهان باشد.
سخنگوی شورای اسلامی تصریح کرد: در ادامه لایحه‌ای در رابطه با «چشمه‌های نورانی» برای مشارکت با مردم و برخی مجموعه‌های فرهنگی مذهبی به‌منظور توسعه این مراکز داشتیم که با قید تأکیدات و اصلاحات لایحه به تصویب رسید.
صالحی ادامه داد: دستور بعدی لایحه مربوط به قرارداد شهرداری با بانک شهر به جهت تعاملات مالی طرفین و تسویه بدهی و دریافت مجدد وام و اوراق مشارکت بود که با توجه به توضیحات مطرح شده و به‌رغم آنکه بیش از دو ماه در کمیسیون‌های تخصصی و کمیسیون تلفیق شورا مورد بررسی قرار گرفته بود، مقرر شد مورد بررسی دقیق‌تر قرار گیرد و در جلسه آتی در صحن علنی مطرح شود.
وی ادامه داد: لایحه آزادسازی یک گلوگاه در محله عاشق آباد منطقه ۱۲ دستور کار بعدی بود که به تصویب رسید، همچنین دو فوریت و اصل لایحه نام‌گذاری معبر ورودی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان به‌نام مؤسس مجموعه استاد فروغی تصویب شد؛ در این راستا به این بهانه، روز معلم و استاد را به همه عزیزان از این دو قشر تبریک عرض می‌کنم.
کد خبر 748709
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد